SES KARTI SEÇİMİ

44.1 kHz de çalışma ve örnekleme kapasitesine sahip bir ses kartı; hem amatör hem de profesyonel amaçlar için yeterlidir. Fakat daha fazlasına ihtiyacımız varsa 48. kHz' ye kadar çıkabilen ses kartlarını bulabilirsiniz. Eğer ses kartı ile MIDI müzikleri yapmak istiyorsanız; alacağınız ses kartında Wave -Table Synthesizer ( Dalga boyu sentezcisi ) ye MIDI cihazları ( notaları bilgisayara girebilmek , MIDI klavye için daha fazla enstrüman için harici Synthsiser 'ler ) bağlayabilmek için MIDI arabirimi olmasına dikkat ediniz.

MIDI verisi; sadece nota; nota uzunluğu; enstrüman seçmek için program numarası; ses volümü; vuruş şiddeti gibi verilerden oluşan MIDI verisi içinde enstrüman sesi ile ilgili bir örnek yoktur. Sadece Synthesizer da bulunan enstrüman seslerinden birini seçmek için bir program numarası içerir.

Bu yüzden MIDI müziklerinde ki enstrüman seslerinin kalitesi, tümüyle ses kartının Synthesizer ine bağlıdır. Wave-Table özelliğine sahip olmayan ses kartları; enstrüman seslerini taklit etmeye çalışırlar. Ve bu nedenle çıkardıkları enstrüman sesleri de hiç de gerçek değildir.

Wave-Table Synhesizer’lar ise enstrüman seslerini verebilmek için; gerçek enstrümandan alınmış ses örneklerini kullanırlar ve bu yüzden çıkardıkları sesler çok gerçekçidir. Alacağınız ses kartındaki Synthesizer'in General MIDI standardına da uygun olmasına dikkat etmelisiniz. General MIDI; belirli enstrüman seslerini belirli sırada bir araya getiren bir dünya standardıdır.

General MIDI standartlarında; her enstrümanın belirli bir numarası vardır. Böylece herhangi bir general MIDI uyumlu Synthesizer ile yaptığınız bir MIDI müziğini başka bir general MIDI uyumlu Synthesizer de dinleyebilirsiniz.

SES KARTLARI NASIL ÇALIŞIR?

Ses kartları da grafik kartlarnıın yaşadığı jenerasyon devrimini yaşıyorlar.

Yakında ISA veri yolunu destekleyen kartlar bulmak imkansızlaşacak.

Windows ve ona bağlı DirectX gibi standartlar doğrultusunda değişen bir trend bu.

Bu güne kadar ses kartları sadece ISA veri yolu için tasarlanıyordu .Ama modern PC 'nin temelinde PCI var ve yaşlanan ISA veri yolu sadece uyumluluk sorunu yüzünden anakartlar üzerine monte ediliyor. Bu yüzden üretilen kartlar artık PCI kart olarak piyasaya sunulmak zorunda. Kısacası, çok yakında ses kartları da PCI kartlar olarak üretilmeye başlanacak.

PCI -Veri Yolu:

Bir çok üretici başlarda uzunca bir süre gelişmelerden korktular. Çünkü PCI söz konusu olduğunda PC'nin içindeki BIOS sisteminin her açılışında sistem kaynaklarını yeniden atıyor ve bunun sonucu olarak da eski programlar tamamen çalışamaz hale geliyor. Dos altında çalışan oyunların üretimi azalınca; kart üreticileri ses kartlarını PCI 'a ayarlamak üzere cesaret kazandılar.

Yeni PCI ses kartlarının eski ISA veri yolunu kullanan kartlara göre önemli bir avantajı var: örnekleme sırasında işlemcinin ISA veri yolu için performansının %25 'ini ayırması gerekiyor ve bu da tınıda bozulmalara yol açabiliyordu. PCI Yeri yolu ise yüksek hacimli veri transferleri için oluşturulduğundan bu tip problemler oluşmuyor.

ISA’NIN SON ÇIRPINIŞLARI

PC ’99 standartlarıyla birlikte ses artık ISA veri yolundan çıkartılıyor. Çünkü konumsal seste sesin nereden geldiğinin anlaşılması gerekiyor. Bunun için de çok kanallı işlem gerekli. Bunu da ancak PCI veri yolunun daha geniş olan bant genişliği mümkün hale getirebiliyor. Windows’un donanım kalite belgesini almak üzerine Windows logosu yapıştırabilmek isteyen hiçbir yeni PC, ISA veri yolunu kullanmaz. Ancak, zaten mevcut bir tasarımı yeniden üretirseniz ISA kullanabilirsiniz. Makinenin fiyatının Windows logosundan daha önemli olduğu bir iki ülke kaldıysa sadece oralarda birkaç yıl daha ISA veri yolunun yaşama şansı var. Üstelik şimdilik ISA kartların PCI kartlardan daha ucuz olmasına rağmen bu yyl PCI çözümlerinin çok daha ucuzlaması bekleniyor.

PC ses teknolojilerinden gelecekte neler bekleyebiliriz? 3-D ve USB kilometre taşlarşnş bir yana bşrakşrsak sşrada daha aşılması gereken ses tanıma engeli var. Şu anda bin bir nazla çalışan ses tanıma sistemleri yalnızca kullanıcı kafasına kulaklık ve mikrofon setini taktığında doğru dürüst kullanılabiliyor. Standart PC mikrofonları dış sesleri de alabiliyor, sesin genliğindeki değişmeler problem yaratabiliyor, kafaya bir set takmanın nedeni bu.

Ama bu durumda PC’ye prangalanmış vaziyette kalıyorsunuz. Odada serbest dolaşma hakkınız bile yok. Gelecekteki sayısal ses sinyali işlemcileri daha akılıy olacak. Mikrofondan belli bir uzaklığa kadar sahibinin sesi ile hiç kulak vermemesi gereken dış sesleri birbirinden ayırt edebilecek.

Yazılım- Windows Sürücülerine Erişiyor.

ISA veri yolunun ikinci büyük sorunu ise sistem kaynaklarının her seferinde baştan dağıtılması. Gerçi ses kartlarının büyük bir çoğunluğu ISA tak ve çalıştır prensibine göre çalışıyor, ancak her zaman sorunsuz çalıştıklarını söylemek zor. Gelecekte bütün oyunlar DOS altında değil; Windows ve Directx altında çalışacak. Yani yazılım doğrudan Windows sürücülerine erişecek. Bu da ses kartlarının artık eski standartlarla uyumlu olmaları gerekliliğini ortadan kaldıracak.

Ucuz isimsiz modeller için ise henüz gelecekteki modeller için güncel sürücüler geliştirilip geliştirilemeyeceği; konusu açıklığa kavuşmamıştır. Yine de kart yazılacak ortak sürücüler ile kendi özel sürücüleri ile verebileceği performansın çok altında kalıyor. Jenerasyon değişimi insan yaşantısında ki gibi burada maalesef sorunsuz olmuyor.

Ses kartları (PCI ve ISA da olsalar) iki farklı metot ile çalışıyorlar. Birinci de kart elektronik tınılar üretiyor. Buna frekans modülasyonu (FM) adı veriliyor. ( Gerçek seslerin simülasyonu) Bu tınılar çeşitli dalga jeneratörlerinin; modülatörlerin ve filtrelerin programlanması ile oluşuyor. Bu çalışma yöntemi müzik synthesizer 'lerin çalışma prensibi ile aynı.

İkinci metot ise bir kaset çaların çalışma prensibine benziyor. Ses bir stüdyoda dijitalize edilip PC 'ye kaydediliyor. Bu olayın adı "Örnekleme" (sampling). Ses kartının görevi sayısallaştırılmış sesleri tekrar duyulabilecek hale çevirmek.

Yaklaşık on beş yşl kadar önce ilk ses kartı olan Adlib çıktığında sadece sentetik sesler üretilebiliyordu. Arkasından Creative'in çıkardığı SoundBlaster 1.0 her iki metoduda bir kart üzerinde birleştirdi. Böylece oyunlar önceden hazırlanmış müzikleri çalarken sesler de çıkarılabilir hale geldiler.

İnsan kulağının sesleri algılayabilmesi için dijital sinyallerin öncelikle analog sinyallere çevrilmesi gerekiyor. Bu görevi yerine getiren bir dijital analog çeviricisinin yanı sıra birde analog dijital çevirici bulunuyor.

Örnekleme: hi-fi kalitesinde dinleme

Modern kartlar 16 bitlik bir derinlikte çalışırlar. Ve bu da stereo kayıtlarda örnek başına 4 byte demek oluyor. Oluşan 65536 kademe arasındaki sıçramalar duyulmayacak kadar zararsız oluyor: HI-Fl kalitesindeki tını böylece elde ediliyor.

Bir bu kadar önemli olan da örnekleme sıklığı, yani frekans Orijinal ses ne kadar sık örnekleniyorsa; o kadar yüksek kalite elde edilir.8 kilohertzlik bir örnekleme frekansı telefon kalitesinde bir kayıt sağlar.44 kilohertz ise CD kalitesidir. Stereo kayıtlarda veri hacmi iki katına çıkıyor. Böylece bir dakikalık sıkıştırılmış ses kaydı 10 megabyte'i buluyor.( 44.000 * 4 byte/saniye ) iki örneğin karıştırılması ile rakam daha da artıyor.

Bazı oyunların ayarlarına girerek birçok sesi aynı anda seçmek mümkün.

 

 

Ses Kartı Teknolojisi             Ses Kartı Seçimi                             Ses Sentezleri       

Ses Normları                         Ses Kartları Nerelerde Kullanılır?   Ses Kartı Standartları       

2000 Yılında Ses                   Windows 95'te Ses Tanımları         3-D Ses Teknolojisi  

3 Boyutlu Ses Nedir?            PC'den Berrak Ses                        Ses Kartları Optimizasyonu    

3-D Ses Teknolojilerinin Karşılaştırılması         Ses Kartında Bilmeniz Gerekenler

 

WB01337_5.gif (904 bytes)