ÇEŞİTLİ SES FORMLARI

MIDI Nedir?

MIDI ( Müzik enstrümanları sayısal arabirimi ) bilgisayar ve elektronik müzik aletleri arasındaki haberleşmeyi düzenleyen bir standarttır. Bu haberleşmenin nasıl işlediğini bir benzetmeyle kolayca anlayabiliriz; elinizde bir parçanın notalarının olduğunu karşınızda ellerinde çeşitli enstrümanlarıyla bir orkestranın olduğunu düşünün. Sadece sizden komut bekliyorlar. Her müzisyene doğru zamanlama ile ne yapması gerektiğini söylerseniz yani çeşitli komutlar verirseniz; müziği seslendirebilirsiniz. MIDI standardında da bunlara benzer komutlar; yani MIDI masajları tanımlanmıştır. Bir MIDI parçasının seslendirilmesi sırasında; mesajları gönderecek olan genelde bilgisayarınızın, alacak olan ise bilgisayarınıza bağlı olan MIDI cihazları olacaktır.

 

Midi Mesajları

MIDI standardı ile sağlanan haberleşme; cihazlar arasında MIDI mesajlarının gidip gelmesiyle gerçekleşir. 8 tip MIDI mesajı vardır. Bunlardan ilk 7 tanesi bir kanal numarası içerir ve kanal mesajları olarak adlandırılır. Kanal mesajları; sadece o kanalı alan MIDI cihazları tarafından işlem görür. 8.Tipdeki sistem mesajları ise bir kanal numarası içermez ve tüm MIDI cihazları tarafından alınırlar.

 

Kanal Mesajları

Canlı olarak çalınan bir MIDI klavye; MIDI OUT çıkışı üzerinden pek çok kanal mesajı gönderir. Bu mesajlar bir MIDI sentezcisi tarafından alınırsa; çaldıklarınızı duyarsınız. Çoğu MIDI klavye sentezcisiyle birleşiktir ve mesajlar cihazın kendi içerisinde işleme girer.

Klavyede bir tuşa bastığınız anda, basılan tuşun numarası belirlenir, tuşa basış hızınız ölçülür ve bu bilgiler nota açık mesajı halinde paketlenerek gönderilir. Mesajı alan MIDI sentezcisi de paketteki bilgiye bakarak ilgiyi notayı gerekli şiddette çalmaya başlar.

Klavyedeki bir tuşu serbest bıraktığınızda; tuş numarası belirlenir ve bir nota kapalı mesajı gönderilir. Mesajı alan sentezcisi de ilgiyi notayı susturur.

Doğal olarak; tuşu serbest bırakmak için önce basmış olmalısınız. Sentezci o anda notayı çalıyor olmalı.

Yukarıdaki iki mesaj; bir piyano klavyesini simüle etmek için yeterlidir.

Ancak bazı MIDI klavyeler tuş basış hızını ölçme yeteneğine sahip değillerdir.

Müzik aleti olduğu iddia edilen bir MIDI klavyede; hıza duyarlılık özelliği aramalısınız.

Buna benzer şekilde basınca duyarlı bir MIDI klavye; tuşa bastıktan sonra basıncı ölçebilir ve "kanal basıncı mesajı gönderebilir. Bu mesajı alan sentezci ise; o kanalda çalınmakta olan notalara dalgalanma efekti verebilir. "Tuş Basıncı" da buna çok benzer bir mesajdır. Farkı ise her tuşun üzerine basılma basıncının ayrı ayrı ölçülmesi işlemidir.

 

Genel Midi Standardı (GM)

Farklı üreticilerin MIDI sentezcileri arasında uyumluluk sağlamak için Genel MIDI adında bir standart gelişmiştir. GM uyumlu bir sentezcinin en önemli özelliği, belirli bir program numarasına karşılık gelen 128 enstrüman sesini üretebilmesidir.

Böyle hazırladığınız bir parça, tüm GM uyumlu sentezcilerde benzer şekilde duyulacaktır. Bunun anlamı GM uyumlu her sentezcinin aynı sesi çıkarması değildir ama en azından piyano sesi beklerken kuş cıvıltısı duymazsınız. GM standardında 10. MIDI kanalıda VUL (perküsyon) seslere ayrılmıştır. 10. Kanalda müzik notaları yerine; her tuş ayrı bir vurmalı enstrüman sesi verir. Hangi tuşun hangi sesi vereceği GM Standardı ile belirlenmiştir. Böylece 10.Kanalı kullanan müzik parçaları GM uyumlu MIDI sentezcilerin de benzer olarak duyulur.

GM başka özelliklerin bulunması şartını da koşar:

Bunlar arasında multitimbral özelliğiyle 16 MIDI kanalında aynı anda 16 enstrüman sesi üretebilmesi; en az 24 notanın aynı anda üretebilmesi ( 24 ses polifoni ) ve bu seslerin 16 kanala dinamik olarak atanması, 57 numaralı tuşun 440 Hz frekansına karşılık gelmesi sayılabilir.

Yeni Ses formatı VQF

Yamaha'nın yeni geliştirdiği ses formatı olan VQF; bilgisayar ve Internet dünyasına bir bomba gibi düştü. Sadece Yamaha'nın çıkardığı özel Player ve Encoder ile dinleyip oluşturulan VQF formatı. MP3 ses formatıyla karşılaştırıldığında hem ses kalitesi hem de sıkıştırma oranı açısından daha başarılı gözüküyor. 20 'ye 1 sıkıştırma oranı ile sıkıştırılan VQF dosyalarını açabilmek için Yamaha’nın sunduğu program kullanılıyor. MP3 ün insan kulağının duymadığı sesleri yok ettiği düşünülürse; insan kulağının MP3 ile VQF arasındaki farkı anlaması da oldukça zordur.

Ancak bu yeni teknolojinin bir maliyeti var. MP3 formatında olduğu gibi VQF formatı herkes tarafından serbestçe kullanılamıyor. Yamaha'nın araştırıp geliştirdiği VQF şimdilik sadece Yamaha’nın geliştirdiği programlar tarafyndan kullanılıyor. Bu tekel VQF ' nin yayılmasına ve popüler olmasına da engel oluyor. MPEG formatının sürekli geliştirilmesi; MP3 on popüler olmasındaki en büyük etkenlerden biri VQF'nin geliştirilmesinde popüler olmasıyla paralellik gösterecektir.

 

VQF; Mp3 karşı

VQF ' nin Internet’teki yerini almasıyla rakibi olan MP3 ile ne oranda rekabete girebileceği merak konusu.MP3 ün yaygınlaşmasının bir çok nedeni var. MP3 Player'lerinin son derece yaygın ve kullanıma açık olması bu nedenlerden sadece bir tanesi. (özellikle WinAmp gibi programların büyük gelişme kaydetmesi, MP3’ü insanlara sevdiren en önemli özelliklerden biri. MP3 formatındaki müzik arşivleri de göz önünde bulundurulursa Internet’teki MP3 ün ne kadar popüler olduğu daha iyi anlaşılır. VQF formatının; MP3'ün yerini mi alacağı yoksa kendi çapında bir format mı olacağı, VQF nin henüz çok yeni bir ses formatı olmasından dolayı pek anlaşılamıyor. Ancak kapladığı yerin daha az olması nedeniyle Internetten yapılacak Download 'ların daha kolay ve hızlı gerçekleşeceğinden VQF fomatının da popüler olacağını kulağımıza fısıldıyor.

Plug- In

MP3’lerde bulunan en büyük kayıplardan biri herhangi bir WEB Browser’i üzerinden MP3 dinleyememe sorunuydu. Yamaha bu ihtiyacı da göz önünde bulundurmuş ve Player ile birlik de WEB Browser’lar için bir de Plug-in hazırlanmış. Plug-In yüklendiğinde bir WEB sayfasına monte edilen VQF formatındaki müzik Download edilerek Browser’den dinlenebiliyor. Mp3’te olduğu gibi Download edildikten sonra MP3 Player’de dinlenmesine gerek kalmıyor. (çok daha iyi sıkıştırılan ve çok daha az bir yer kaplayan VQF formatı, şu an sadece Yamaha'nın tekelinde bulunuyor. Sadece Yamaha'nın geliştirdiği programlarda dinlenecek olan bu formatın yaygınlaşması da Yamaha'nın tavrına bağlı.

WAVE

Sayısal ses dosyalarının en bilinenidir. Sesler wave formatında kaydedildiklerinde, ses klip medyasının kullanıma en hazır halini teşkil ederler. Wave dosyaları pazardaki her ses kartıyla uyumludur. Mevcut .WAV örneklerinin zenginliği, bir fısıltıdan piyano konçertosuna kadar hemen her şeyi bulabileceğiniz anlamına gelir. Ne var ki Wave dosyaları ile ilgili iki olumsuz yön mevcuttur: dosya depolama gereksinimleri ve değişen ses kalitesi. Bu ikili birbirine sıkı biçimde bağlıdır, çünkü dosya boyunu etkileyecek tam kararlarınız dosyanın kalitesini (ses kalitesini) de etkileyecektir. Bu kavramları ve ilişkiler aşağıda kısaca açıklanmıştır.

Grafik ve videoda da olduğu gibi, dosya boyunu denetlemek için veri üzerinde değişiklik yaptığınız sürece ses kalitesi de değişir.

30 ile 60 saniyelik bir .WAV dosyası, iki ile on MB arasında disk alanı kaplayabilir. Gereken disk alanı miktarı üç ana etkene bağlıdır.:

Örneklem Frekansı
Bit Parametresi
Stereo Mono

Sequencer Nedir?

SEQUENCER; MIDI mesajlarını kaydeden; düzenleyen, geri çağıran bir programdır. Gelişkin sequencer yazılımları; MIDI ile eşzamanlı olarak kanalı "Sayısal ses kaydı” da yapabilirler. Böylece müziğin altyapısını MIDI ile hazırlayıp, sayısal ses kanallarına vokal veya canlı çaldığınız bir enstrüman sesini kaydedebilirsiniz.

 

 

Ses Kartı Teknolojisi            Ses Kartı Seçimi                                Ses Sentezleri       

Ses Normları                       Ses Kartları Nerelerde Kullanılır?       Ses Kartı Standartları       

2000 Yılında Ses                 Windows 95'te Ses Tanımları          3-D Ses Teknolojisi  

3 Boyutlu Ses Nedir?          PC'den Berrak Ses                       Ses Kartları Optimizasyonu    

3-D Ses Teknolojilerinin Karşılaştırılması         Ses Kartında Bilmeniz Gerekenler

WB01337_1.gif (904 bytes)